Der Romantiker auf dem Throne der Cäsaren, oder Julian der Abtrünnige

Opis dokumentu

Der Romantiker auf dem Throne der Cäsaren, oder Julian der Abtrünnige - (Monachium, 1847) - pierwsze wydanie publikacji niemieckiego pisarza, filozofa i teologa Davida Friedricha Straußa (1808-1874). Opracowanie stanowi ironiczną paralelę między dążeniami do restytucji i wzmocnienia roli pogaństwa przez cesarza rzymskiego Juliana Apostatę (331/332 – 363), którego autor nie bez znaczenia nazywa „romantykiem na tronie Cezarów” i przywróceniem ortodoksji protestanckiej przez króla Prus Fryderyka Wilhelma IV (1795-1861), określanego mianem „romantyka na tronie”. W latach 361-363 panujący wówczas Julian Apostata, a dokładnie Flawiusz Julian (Flavius Claudius Iulianus) dążył do restytucji pogaństwa w cesarstwie. Jego polityka religijna przejawiała się w wielu rozporządzeniach, które miały na celu wzmocnienie roli pogaństwa, m. in. edykcie restytucyjnym oraz licznymi rozporządzeniami ograniczającymi znaczenie chrześcijaństwa. Ponadto cesarz dążył też do zreformowania tzw. „kościoła pogańskiego”, którego reforma dotyczyć miała trzech głównych zagadnień: organizacji pogaństwa jako religii państwowej, obrzędowości oraz charakteru i roli kapłana. Zmiany wprowadzone przez Juliana były różnie odbierane przez społeczeństwo. Część ludności, zwłaszcza chrześcijańskiej, była wrogo nastawiona do wszelkich działań cesarskich, natomiast grupa filozofów i sofistów popierała tak realizowaną politykę. W wielu miastach doszło do wystąpień antypogańskich i antychrześcijańskich, w których ucierpiała głównie miejscowa ludność. Fryderyk Wilhelm IV zwany „ romantykiem na tronie” na stanowiskach państwowych obsadzał osoby znane z religijności. Wydał zarządzenia zobowiązujące urzędników do uczęszczania na nabożeństwa. Zaczął też usuwać z fakultetów teologicznych na pruskich uniwersytetach protestanckich teologów, których rozwój awangardowych poglądów doprowadził do zaprzeczenia wszelkiej ortodoksji. Dokonał zasadniczego zwrotu w polityce kościelnej. W tej dziedzinie pruski konserwatyzm czasów Fryderyka Wilhelma III wyrażał się w prowadzonej twardą ręką obronie charakteru królestwa jako luterańskiego państwa (jedno)wyznaniowego. Sytuacja uległa diametralnej zmianie po wstąpieniu na tron Fryderyka Wilhelma IV. Nowy władca chciał wyjść naprzeciw postulatom Kościoła katolickiego, którego nie mógł nie podziwiać jako miłośnik średniowiecza. Z drugiej strony nie mógł naruszyć tradycyjnej pruskiej zasady, że Kościół ma charakter państwowy, utrzymywanej nieprzerwanie od XVI wieku. Wybrał więc rozwiązanie pośrednie, uchylając przymus unii kościelnej. W efekcie niezależność Kościoła katolickiego od państwa została formalnie uznana. Monarcha wyraził też zgodę na oddzielenie się bardziej konserwatywnych tzw. staroluteranów od dominującego Kościoła protestanckiego i na oficjalne utworzenie przez nich własnego, uznającego jednak zwierzchnictwo króla.